Sudak Spis treści Historia | Kurort | Przypisy | Bibliografia | Linki zewnętrzne | Menu nawigacyjne44°51′05″N 34°58′21″E/44,851389 34,97250044°51′05″N 34°58′21″E/44,851389 34,972500Strona internetowaОб установлении границ города Судака Автономной Республики КрымComplex of the Sudak Fortress Monuments of the 6th - 16th c.Sudakee
SudakMiasta w Republice Autonomicznej Krymu
ukr.krm.ros.KrymuMorzem Czarnymlistę informacyjną UNESCOlistę światowego dziedzictwa UNESCOAlanówKrólestwa BosporuwinorośliBizantyjczycyGrecyikonoklazmuRusi KijowskiejsłowiańskąPołowcówweneckaGenueńczycypotężną twierdzęGazariiarabskiegopodróżnikaMuhammada Ibn BattutyTurków osmańskichSymferopolaTeodozjiAłusztyRadzieckiej Socjalistycznej Republiki Taurydywojny domowej w Rosjiklęsce Sił Zbrojnych Południa RosjiUkraińskiej SRRlistę informacyjną UNESCOlistę światowego dziedzictwa UNESCOkąpieliskiemplażeukr.ukr.
44°51′05″N 34°58′21″E/44,851389 34,972500Sudak
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
| |||||
 | |||||
| |||||
Państwo |  Rosja/  Ukraina | ||||
| Republika |  Republika Krymu/ Autonomiczna Republika Krymu | ||||
| Wysokość | ~ 50 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2018) • liczba ludności | 16 784 [1] | ||||
Nr kierunkowy | 6566 | ||||
Kod pocztowy | 98000 – 98015 | ||||
Położenie na mapie Krymu   Sudak | |||||
| 44°51′05″N 34°58′21″E/44,851389 34,972500 | |||||
Strona internetowa | |||||
Portal  Ukraina | |||||
Panorama Sudaku, widok z murów twierdzy
Wybrzeże Sudaku
Zachodnia część miasta przy murze twierdzy
Sudak (ukr. Судак, krm. Sudaq, ros. Судак) – miasto w południowo-wschodniej części Krymu nad Morzem Czarnym.
W 2007 roku kompleks forteczny Sudaku został wpisany na ukraińską listę informacyjną UNESCO – listę obiektów, które Ukraina zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Spis treści
1 Historia
2 Kurort
3 Przypisy
4 Bibliografia
5 Linki zewnętrzne
Historia |
Miasto być może zostało założone w roku 212 przez Alanów na terenie greckiego Królestwa Bosporu. Port w Sudaku był największym portem na Krymie należącym do tego plemienia, a osada – ważnym ośrodkiem handlowym. Alanowie rozpoczęli też tutaj uprawę winorośli, których szczepy ściągnęli z południowej Europy. Następnie w Sudaku rządzili Bizantyjczycy, którzy na polecenie Justyniana I zbudowali tu w VI wieku zamek. W VII wieku opanowali go Chazarowie, jednak w VIII wieku był wzmiankowany jako zależny od Bizancjum.
W czasach chazarskich rozwinął się w duży ośrodek polityczny i handlowy – rezydował tutaj chazarski zarządca (tudun), a do miasta ściągnęła liczna ludność napływowa, głównie Grecy, uciekający z Bizancjum w czasach ikonoklazmu. Pod koniec X wieku miasto i port opanowali władcy Rusi Kijowskiej, nadając mu nazwę słowiańską Suroż. Miasto stało się jednym z największych ośrodków handlowych Słowiańszczyzny, pośrednicząc w handlu Rusi z Europą Zachodnią.
Epoka największego rozkwitu to przełom XII i XIII wieku, kiedy Sudak był pod władzą Połowców. Miasto stało się dużym ośrodkiem handlowym, w którym szczególną rolę odgrywał handel żywym towarem. W XIV wieku działała tutaj wenecka faktoria handlowa.
W 1365 roku władzę przejęli Genueńczycy, którzy zbudowali potężną twierdzę na nadmorskich wzniesieniach. Poza murami twierdzy znajdowało się przedmieście (borgo), które dało początek współczesnemu miastu. W okresie genueńskim Sudak (nazywany wówczas Soldają) zajmował, obok Kaffy, czołową pozycję gospodarczą i strategiczną w strukturach genueńskiej Gazarii. Według arabskiego podróżnika Muhammada Ibn Battuty, był uważany za jeden z ważniejszych portów ówczesnego świata. Władza Genueńczyków skończyła się w 1475 roku, z chwilą opanowania miasta, wówczas już ostatniego bastionu Genui na Krymie, przez Turków osmańskich.
Od tego czasu Sudak utracił znaczenie polityczne i handlowe, przekształcając się stopniowo w niewielką osadę. Nie zmieniło tego faktu przyłączenie tych obszarów do Rosji w 1783 roku. W XIX wieku był lokalnym portem i ośrodkiem uprawy winorośli. W 1804 utworzono tu pierwszą w Rosji szkołę winiarską. Rozwój miasta jako kurortu rozpoczął się na początku XX wieku wraz z budową sieci dróg do Symferopola, Teodozji i Ałuszty. W kwietniu 1918 roku Sudak był przedmiotem walk między powstańcami tatarskimi a oddziałami bolszewickiej Radzieckiej Socjalistycznej Republiki Taurydy[2]. Przechodził kilkakrotnie z rąk do rąk podczas wojny domowej w Rosji, podobnie jak cały Półwysep Krymski, by definitywnie znaleźć się pod władzą sowiecką po klęsce Sił Zbrojnych Południa Rosji w 1920 roku. Od 1954 roku część Ukraińskiej SRR. Prawa miejskie uzyskał w 1982 roku.
W 2007 roku kompleks forteczny Sudaku został wpisany na ukraińską listę informacyjną UNESCO – listę obiektów, które Ukraina zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO[3].
Kurort |
Sudak jest kąpieliskiem morskim, położonym w dolinie pomiędzy górami, posiadającym liczne, pokryte drobnymi kamieniami, plaże. W obrębie miasta, na wzgórzu znajduje się główna atrakcja turystyczna miasta – twierdza genueńska. W pobliżu miasta, w Nowym Świecie (ukr. Новий Світ), znajduje się otoczona skałami Carska Plaża (ukr. Царський Пляж), dostępna tylko od morza lub poprzez wąwóz. Nazwę otrzymała w 1912 roku po wizycie u księcia Lwa Golicyna cara Mikołaja II.
Przypisy |
↑ Об установлении границ города Судака Автономной Республики Крым
↑ A. Szyrokorad, Riewolucija i grażdanskaja wojna w Krymu, Wiecze, Moskwa 2017, ISBN 978-5-4444-1714-0, s. 44–46.
↑ UNESCO: Complex of the Sudak Fortress Monuments of the 6th - 16th c. (ang.). [dostęp 2019-01-23].
Bibliografia |
- Adam Dylewski: Krym. Bielsko-Biała: Pascal, 2003, s. 132-133. ISBN 83-7304-155-9.
- Rafał. Hryszko: Z Genui nad Morze Czarne: z kart genueńskiej obecności gospodarczej na północno-zachodnich wybrzeżach Morza Czarnego u schyłku średniowiecza. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”, 2004, s. 91-92. ISBN 83-88737-76-7.
Linki zewnętrzne |
Sudak w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola. Warszawa 1890.
| ||||
| ||||||||
Kategorie:
- Sudak
- Miasta w Republice Autonomicznej Krymu
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.420","walltime":"0.636","ppvisitednodes":"value":3516,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":49879,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":7743,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":17,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":10,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":1832,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":1,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 531.459 1 -total"," 72.45% 385.023 1 Szablon:Miejscowość_infobox"," 19.65% 104.458 1 Szablon:Infobox_grafika"," 11.22% 59.655 1 Szablon:Przypisy"," 10.40% 55.250 1 Szablon:Infobox_mapa_lokalizacyjna"," 9.99% 53.098 1 Szablon:Infobox_2x2_dodaj"," 9.67% 51.408 1 Szablon:Infobox_państwo"," 8.60% 45.689 2 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 7.42% 39.430 1 Szablon:Miasta_Autonomicznej_Republiki_Krymu"," 6.68% 35.501 1 Szablon:Infobox_2x2"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.160","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":3607663,"limit":52428800,"limitreport-logs":"Brak zalecanych danych dla 'P18'nbigImage = table#1 240x240pxnBrak zalecanych danych dla 'P94'nBrak zalecanych danych dla 'P41'nBrak zalecanych danych dla 'P94'nBrak zalecanych danych dla 'P94'nBrak zalecanych danych dla 'P41'nJednostka nie zawiera poszukiwanej właściwości 'P237'n#invoke:Moduł:Mapanwspółrzędne: 44°51′5″N 34°58′21″Enargumenty = table#1 n ["category"] = "Miejscowość infobox",nnmap = "UA-43"nmap = "UA-43"n","cachereport":"origin":"mw1270","timestamp":"20190625081050","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"Sudak","url":"https://pl.wikipedia.org/wiki/Sudak","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q7830","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q7830","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2005-01-20T15:14:24Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1f/View_of_Sudak_from_Genoese_Fortress.jpg","headline":"miasto na Krymie"(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":153,"wgHostname":"mw1244"););
